استاندارد ایزو 10004
نخ جراحی چیست؟
نخ جراحی یک وسیله پزشکی است که برای بستن لبه های زخم یا ترمیم آسیب به بافت های بدن استفاده میشود. نخ های جراحی انواع مختلفی دارند و هر کدام از این نخ ها کاربردها و ویژگی های خاصی را ارائه میدهند.
مهمترین طبقه بندی این تجهیزات پزشکی شامل قابل جذب بودن یا غیر قابل جذب بودن آنها است. نخ های جراحی جذبی نیازی به برداشتن توسط پزشک ندارند؛ اما نخ های جراحی غیرقابل جذبی، پس از بهبود زخم باید از توسط پزشک برداشته شوند.

نخ های بخیه طبیعی از کات گوت، کلاژن بازسازی شده، پنبه، ابریشم و یا کتان ساخته میشوند. از نخ های طبیعی در جراحی ها بسیار استفاده میشود، زیرا این نخ ها قابل جذب بوده و بافت های بدن به ترکیبات آنها واکنش نشان نمیدهند.
در جراحی های مختلف استفاده از نخ بخیه ابریشمی به دلیل خاصیت جابجایی عالی آن محبوبیت بسیاری دارد. این نوع نخ در دسته نخ های جراحی غیرقابل جذب قرار میگیرد. با پیشرفت تکنولوژی، نخ های جراحی تولید شده با پلی استر و پلی آمید جایگزین نخ های غیر قابل جذب شدهاند.
انواع نخ بخیه
انواع مختلفی از نخ های جراحی در بازار وجود دارد. این نخ ها بر اساس موادی که برای تولید آنها استفاده میشود دارای ویژگی های خاصی هستند. اصلی ترین روش طبقه بندی این نخ ها، بر اساس قابل جذب بودن یا نبودن آنها است.
-
نخ بخیه قابل جذب
این نخ های جراحی از موادی ساخته میشوند که پس از مدتی (7 روز تا 8 هفته) بر اساس اجزای شیمیایی آنها جذب بدن می شوند. به عنوان مثال، نخ بخیه کات گوت کرومیک توسط آنزیم داخل دهان یا زمانی که PH پایین است، هضم میشود. در نتیجه این نخ برای جراحی کاشت دهانی مناسب نیست. معمولا این نوع نخ استحکام کششی خود را به سرعت (اغلب در چند روز) از دست میدهد. یک نوع رایج نخ جراحی قابل جذب، نخ بخیه پلی گلاکتین است.
-
نخ بخیه غیر قابل جذب
نخ های غیر قابل جذب از موادی تولید شدهاند که بدون تغییر در بدن باقی میمانند. این نخ ها پس از بهبودی باید توسط پزشک برداشته شوند. هنگامی که نخ غیر قابل جذب در بافت بدن قرار میگیرد، واکنش بافتی ایجاد میکند که منجر به محصور شدن اسکار زخم توسط فیبروبلاست میشود. نخ بخیه غیر قابل جذب شامل نخ ابریشم، پلی پروپیلن، پلی آمید و پلی استر است.
انواع نخ بخیه از نظر ساختار
طبقه بندی های دیگری نیز وجود دارد که این تجهیزات پزشکی را متمایز میکند. این نخ ها بر اساس عوامل دیگری همچون ساختار مواد، منشا مواد و پوشش آنها دسته بندی میشوند. انواع نخ های جراحی عبارتند از:
-
نخ بخیه تک رشته ای
این نخ ها از مواد تک رشته ای ساخته شدهاند که ساختار آنها مقاومت بیشتری نسبت به بافت نگهدارنده دارد. از اینرو این نوع نخ بخیه مقاومت کمتری در عبور از بافت را نشان می دهد. در نتیجه آسیب به بافت کاهش یافته و بهبودی سریعا حاصل میشود.
-
نخ بخیه چند رشته ای
این نخ ها از چندین رشته به هم تابیده شده، تشکیل شدهاند. نخ های چند رشته ای به طور کلی دارای استحکام کششی بیشتری نسبت به نخ های تک رشته ای هستند و انعطاف پذیری بیشتری را ارائه میدهند.
انواع نخ بخیه از نظر منبع تولید
نخ جراحی از نظر منبع تولید به دو دسته نخ بخیه طبیعی و نخ بخیه مصنوعی تقسیم بندی می شود. در ادامه به معرفی این دو نوع نخ جراحی اشاره شده است.
-
نخ جراحی طبیعی
تمام نخ های بخیه ساخته شده از منابع بیولوژیکی طبیعی هستند. منابع گیاهی طبیعی این نخ ها شامل پنبه یا ابریشم و منابع حیوانی شامل روده حیوانات است. برخی از نخ های جراحی طبیعی ممکن است منجر به واکنش های التهابی شوند.
-
نخ جراحی مصنوعی
نخ های بخیه مصنوعی از طیف وسیعی از پلیمرهای مصنوعی ساخته شدهاند و حداقل واکنش بافتی را ایجاد میکند. برخی از رایج ترین نخ های مصنوعی مورد استفاده در ادامه شرح داده شده است.
انواع نخ بخیه از نظر جنس و کارایی
همانطور که در بخش های قبلی بیان شد نخ های جراحی یا قابل جذب هستند و یا غیرقابل جذب، تک رشته ای یا چند رشته ای و طبیعی یا مصنوعی هستند. به عبارتی هر نخ بخیه می تواند سه ویژگی از موارد بیان شده را داشته باشد. در ادامه به انواع نخ بخیه مورد استفاده در بیماستان ها و کلینیک ها بیان شده است.
-
نخ بخیه سیلک
نخ بخیه سیلک یکی از پرکاربردترین انواع نخ بخیه است. این نوع نخ استریل، غیر قابل جذب و چند رشته ای است. انواع نخ بخیه سیلک از استحکام و انعطاف پذیری بالایی برخوردار است.
بهترین برند تولید کننده نخ بخیه سیلک در ایران سوپا می باشد. نخ جراحی سیلک سوپا به رنگ مشکی تولید شده تا دید کافی هنگام کار برای جراح ایجاد کند.
-
نخ جراحی کات گوت کرومیک
نخ های بخیه کات گوت قابل جذب به دو شکل ساده یا نخ جراحی کرومیک در دسترس هستند. این نخ ها از بافت همبند خالص شده (بیشتر کلاژن) تشکیل شدهاند و از منابع طبیعی مانند لایه سروزی گوشت گاو یا لایه فیبری زیر مخاطی روده گوسفند به دست میآیند.
نخ جراحی کرومیک با تخریب آنزیمی در بدن تجزیه میشود و ممکن است باعث واکنش التهابی در بافت نرم شود. برای جلوگیری از این واکنش ها نخ کات گوت با محلول نمک کروم درمان میشود تا واکنش التهابی نخ را با بافت بدن کاهش دهند.
-
نخ جراحی نایلون (پلی آمید)
نخ بخیه نایلون یک نخ مصنوعی غیر قابل جذب است که از زنجیره بلند پلیمر نایلون 6 تشکیل شده است. این نخ معمولا به صورت تک رشته ای و همچنین به صورت چند رشته ای موجود است.
نخ های نایلونی استحکام کششی بسیار خوبی دارند و پس از 2 سال 30 درصد استحکام کششی اولیه خود را از دست میدهد. نخ های پلی آمید برای بسته شدن پوست بسیار ایده آل در نظر گرفته میشوند.
-
نخ جراحی پلین (پلی پروپیلن)
نخ بخیه پلین از مواد مصنوعی غیر قابل جذب به صورت تک رشته ای تولید میشوند. نخ بخیه پلی پروپیلن اولین نخ مصنوعی غیرقابل جذب ساخته شده است. این نخ دارای استحکام کششی بالا و بهترین نوع بخیه مصنوعی غیر قابل جذب بدون کاهش استحکام کششی پس از کاشت است. از نخ بخیه پروپیلن میتوان برای بستن بافت نرم در جراحی ها مانند قلب و عروق، چشم، پلاستیک، اعصاب و همچنین در جراحی میکرو استفاده کرد.
-
نخ جراحی ویکریل (پلی گلاکتین 910)
نخ بخیه ویکریل نوعی نخ جراحی چند رشته ای مصنوعی قابل جذب ساخته شده از کوپلیمر متشکل از 90% گلیکولید و 10% ال – لاکتید است. لاکتید موجود در این نخ خواص آبگریزی بیشتری نسبت به پلی گلیکولیک اسید دارد. در نتیجه نخ ویکریل استحکام کششی اولیه بیشتری نسبت به نخ بخیه PGA دارد.
نخ جراحی ویکریل یک نخ بخیه پوشش داده شده است؛ بنابراین حداقل واکنش التهابی را ایجاد میکند و در داخل بدن با مکانیسم هیدرولیز جذب میشود. این نخ های جراحی در اکثر جراحی های باز، زخم های آلوده، جراحی های شکمی و لاپاراسکوپی استفاده میشوند، اما نباید از آنها در جراحی های قلب و عروق، جراحی مغز و اعصاب یا بستن بافت نرم استفاده کرد.
-
نخ بخیه ویکریل رپید (پلی گلاکتین راپید 910)
نخ جراحی ویکریل رپید نوعی نخ بخیه چند رشته ای مصنوعی قابل جذب است که استحکام کششی خود را سریع تر از نخ بخیه ویکریل از دست میدهد و در داخل بدن با سرعت بیشتری جذب میشود. این نخ ها در واقع نقش نخ بخیه کات گوت را بدون هیچ گونه واکنش التهابی در بافت های بدن انجام میدهند.
-
نخ جراحی مونوکریل (Poliglecapron 25)
این نخ بخیه، یک نوع نخ مخصوص جراحی تولید شده از مواد مصنوعی و قابل جذب است که از 75% گلیکولید و 25% کاپرولاکتون ساخته شده است. این نخ ها دارای ویژگی بسیار زیادی هستند که آنها را برای جراحی بسیار ایده آل میکند. برخی از ویژگی های این نخ های بخیه عبارتند از:
- انعطاف پذیری خوب، خم شدن آسان، کشش و جابجایی مناسب
- دارای نرمی و صافی خوب، سر خوردن و عبور آسان از بافت با حداقل ضربه به بافت
- خواص مناسب این نخ باعث حداقل واکنش بافتی میشود
- استحکام کششی اولیه آن بیشتر از استحکام کششی برای نخ کات گوت، بدون واکنش بافتی است
- این نخ بخیه برای بستن بافت های نرم عمومی، جراحی مثانه و بستن زیر جلدی توصیه میشود
-
نخ جراحی pds یا پلی دیوکسانون
نخ بخیه pds از مواد مصنوعی قابل جذب ساخته شده است. این نخ ها در داخل بدن با مکانیسم هیدرولیز جذب میشوند، اما استحکام کششی اولیه آن ها بیشتر از استحکام کششی نخ های جراحی پلی گلیکولیک اسید، کات گوت و پلی گلاکتین 910 است.
مزایای نخ pds حفظ استحکام کششی پس از کاشت، عبور آسان از بافت با حداقل ضربه به بافت به دلیل صاف بودن و انعطاف پذیری بالا است.
این نخ ها دارای معایبی نیز هستند، نخ pds دارای ضعیف ترین امنیت گره در بین نخ های بخیه قابل جذب مصنوعی است. توصیه میشود این نخ جراحی در مواردی استفاده شود که حمایت طولانی مدت از بافت مورد نیاز است. این نخ بخیه حداکثر 6 هفته و در عرض 240 روز کاملا جذب بدن میشود.
-
نخ بخیه پلی گلیکولیک اسید
نخ بخیه پلی گلیکولیک اسید، نخ های جراحی چند رشته ای هستند که از مواد مصنوعی قابل جذب ساخته شدهاند. مواد اصلی تولید این نخ ها، پلی استر پلیمریزه شده از اسید هیدروکسی استیک است. نخ بخیه PGA با پلی کاپرولاکتون و کلسیم استئارات پوشانده شده است تا خواص ارتجاعی آن بهبود یابد.
نخ جراحی پلی گلیکولیک در داخل بدن با مکانیسم هیدرولیز جذب میشود و به سرعت استحکام کششی خود را از دست میدهد. مواد حاصل از فرآیند جذب این نخ در بدن کمکی به رشد باکتری ها نمیکنند و واکنش آن با بافت کمتر از واکنش نخ بخیه کات گوت است.
این نخ برای بستن کلی بافت نرم مثلا در جراحی چشم و جراحی قلب و عروق استفاده می شود. این نخ ها برای استفاده در حفره دهان یا در مناطقی که حاوی ادرار است، نامناسب هستند زیرا PH قلیایی استحکام این نخ ها را کاهش میدهد.
-
نخ بخیه ابریشمی
نخ بخیه ابریشمی یک نخ جراحی چند رشته ای طبیعی غیر قابل جذب بوده که از پیله کرم ابریشم گرفته میشود. این نخ با موم یا سیلیکون پوشش داده میشود تا عبور از بافت را بهبود ببخشد، اصطکاک بافت و مویینگی را کاهش دهد.
این نخ پس از یک سال بخشی از استحکام کششی خود را از دست میدهد و ممکن است پس از 2 سال جذب کامل شود. نخ بخیه ابریشمی در جراحی های مخاطی و چشمی بسیار کاربرد دارد.
-
نخ جراحی پلی استر
نخ بخیه پلی استر یک نخ مصنوعی غیر قابل جذب است که از پلی اتیلن ترفتالات ساخته شده است. نخ های پلی استر دارای استحکام کششی دائمی هستند، اما امنیت گره خوبی ندارند.
این نخ ها به دلیل خواص منحصر به فرد خود در فیکسچر های دائمی و متحرک مانند پروتزهای کاشت به منظور حفظ همیشگی استحکام کششی استفاده میشوند.
نخ جراحی ایرانی
نخ های بخیه در جراحی های مختلف بسیار کاربرد دارند و یک وسیله پزشکی ضرروی هستند. از این رو بسیاری از تولید کنندگان لوازم پزشکی برای برطرف کردن نیاز پزشکان و بیماران، این نخ ها را در انواع مختلفی تولید میکنند.
نخ جراحی ایرانی از کیفیت بسیار خوبی برخوردار است و در بسیاری از جراحی ها استفاده میشود. این نخ ها نسبت به نخ های تولید شده در خارج کشور، قیمت کمتری دارند اما همان کیفیت را ارائه میدهند. از معروفترین شرکت های تولید نخ جراحی ایرانی می توان به نخ جراحی سوپا اشاره کرد که در ادامه به معرفی آن پرداخته شده است.
نخ جراحی سوپا
شرکت سوپا یک شرکت ایرانی تولید کننده لوازم پزشکی است که بیش از ۵۰۰ محصول دارد. یکی از محصولات این شرکت تولید نخ جراحی سوپا است که در انواع مختلفی تولید و به بازار عرضه میشود.
نخ های تولید شده توسط شرکت سوپا کیفیت بسیار خوبی دارند و با توجه به جنس مواد به کار رفته در طیف وسیعی از قیمت ها در بازار یافت میشوند. برای خرید نخ جراحی سوپا میتوانید به سایت های فروش محصولات پزشکی یا فروشگاهی کالای پزشکی مراجعه کنید.
نخ جراحی هندی، چینی، خارجی
نخ های جراحی توسط بسیاری از کشورهای خارجی تولید میشوند. بزرگترین تولیدکننده این نخ ها کشور چین است. شما میتوانید در بازار انواع نخ جراحی هندی، چینی و خارجی را به راحتی پیدا کنید. قیمت این نخ های بخیه نسبت به نوسانات بازار ارز در ایران متغیر است. توصیه میشود نخ های جراحی خارجی را از فروشگاه های معتبر خریداری کنید.
قیمت نخ جراحی
قیمت نخ جراحی به صورت تکی بیان می شود ولی فروش عمده نخ بخیه به صورت جعبه ای قیمت گذاری می شود. قیمت نخ جراحی با توجه به مواد بکار رفته، قابل جذب بودن یا نبودن، چند رشته ای بودن و شرکت تولید کننده بسیار متغیر است.
برای مثال قیمت نخ بخیه جذبی با قیمت نخ بخیه غیر جذبی متفاوت است. به همین خاطر برای اطلاع از قیمت این نخ ها میتوانید با فروشگاه لوازم پزشکی درمارز تماس حاصل نمایید.
قیمت نخ بخیه دندانپزشکی
نخ بخیه دندانپزشکی برای بستن لثه برش خورده استفاده می شود. نخ بخیه در دندانپزشکی به دو شکل قابل جذب و غیر قابل جذب مورد استفاده قرار میگیرد.