عدد بالا و پایین فشار خون چیست؟

آیا تا به حال ازخود پرسیده اید که عدد بالا و پایین فشار خون چیست؟ اعداد فشارر خون سیستولیک و دیاستولیک به چه معناست؟ این اعداد به چه معنا هستند و چگونه محاسبه می شوند؟

هنگامی که فشارخون خود را توسط دستگاه فشارسنج دیجیتالی و یا آنالوگ محاسبه می کنید دو عدد به دست می آید. اولین عدد که بیانگر فشار “بالا” یا فشارخون سیستولیک شماست و دومی یا “پایین” فشارخون دیاستولیک خواهد بود. دانستن معنای هردو عدد مهم است و می تواند زندگی شما را نجات دهد.

سیستولیک یا عدد بالا فشارخون

وقتی قلب شما در حال تپش است، خون را با فشار به شریان ها و پس از آن به تمام بدن منتقل می کند. نیرویی که به این وسیله به رگ های خونی ایجاد می شود درواقع فشارخون سیستولیک یا عدد بالا فشارخون شما خواهد بود. این عدد می تواند وضعیت جسمی و سلامتی شما را سنجیده و به شما گزارش دهد. جدول زیر معنای هر عدد را مشاهده می کنید:

عدد بالای فشارخون	وضعیت جسمانی
زیر 12	نرمال
بین 12-13	بالا
بین 13-14	مرحله 1 فشاربالا
14 و بیشتر	مرحله 2 فشاربالا
18 و بیشتر	وضعیت بحرانی

دیاستولیک یا عدد فشارخون پایین

مشاهده فشارخون پایین یا دیاستولیک فشاری است که در شریانها زمان بین هر ضربان بدست می آید. در این حالت که وضعیت استراحت ضربان است قلب پر از خون می شود و اکسیژن دریافت می کند. عدد فشارخون دیاستولیک شما حالت های مختلفی را عنوان خواهد کرد:

عددی پایین فشارخون	وضعیت جسمانی
کمتر از 8	نرمال
بین 8-9	مرحله 1 فشارخون بالا
9 به بالا	مرحله 2 فشارخون بالا
12 و بیشتر	مرحله بحرانی

علائم فشارخون پایین

برای برخی از افراد، فشارخون پایین نشانه یک مشکل اساسی است، به خصوص زمانی که به طور ناگهانی کاهش می یافت و فرد دچار افت فشار می شود. علائم و نشانه هایی که در افت فشار در میان افراد مختلف مشترک هستند شامل این موارد می شود:

• سرگیجه یا احساس سبکی در سر
• غش کردن
• تاری یا محو شدن دید
• حالت تهوع
• خستگی
• عدم تمرکز

همچنین فشارخون پایین می تواند علائمی چون سردی پوست، رنگ پریدگی، تنفس سریع و کم عمق، نبض ضعیف و تند را نیز داشته باشد. این علائم گاه می تواند نشانه های برخی بیماری های دیگر نیز باشد. بطور مثال سرگیجه نتیجه کم آبی و یا تحمل گرمای طولانی مدت زیر آفتاب هم باشد. بنابراین، نمی توان صرفه به این علائم اکتفا کرده و لازم است تا با استفاده از دستگاه فشارسنج دقیق و پیشرفته وضعیت فشارخون را بررسی کنید.

• 

شرایطی که می تواند باعث کاهش فشارخون شود

عوامل بسیاری در پایین آمدن عدد فشارخون دخیل هستند که اغلب با آنها آشنا هستیم. شرایط پزشکی که می تواند عدد بالا و پایین فشار خون را دچار تغییر کند عبارتنداز:

بارداری: بانوان در دوران بارداری اغلب دچار کاهش فشارخون و ضعف می شوند. سیستم گردش خون در دوران بارداری به سرعت منبسط می شود، بنابراین، احتمال کاهش فشارخون وجود دارد. این مسئله کاملا طبیعی است و معمولا پس از زایمان به سطح قبل از بارداری باز می گردد.

مشکلات قلبی: برخی از بیماری های قلبی که می تواند منجر به فشارخون پاین شود عبارتند از: ضربان قلب پایین، مشکلات دریچه قلب و حمله و نارسایی قلبی

مشکلات غدد درون ریز: بیماری پاراتیروئید، نارسایی غدد فوق کلیوی، قند خون پایین و در برخی موارد دیابت می تواند از عوامل پایین آمدن سطح فشارخون شود.

کم آبی بدن: هنگامی که سطح آب بدن کمتر از مقدار مورد نیاز باشد، می تواند باعث بروز مشکلاتی چون ضعف، سرگیجه و خستگی شود. تب، اسهال شدید، استفاده از دیورتیک ها و ورزش شدید می تواند از عوامل کاهش سطح آب بدن و پایین آمدن عدد فشارخون باشد.

از دست دادن خون: از دست دادن مقدار زیادی خون ناشی از آسیب، جراحت و یا عمل جراحی می تواند میزان خون را در بدن کاهش داده و منجر به افت شدید فشارخون شود.

عفونت شدید: هنگامی که عفونت در بدن وجود داشته و به خون منتقل شود می تواند منجر به کاهش فشار خون شود. این عامل تهدید کننده زندگی به نام شوک سیتیک نیز شناخته می شود.

واکنش های آلرژیک: براثر محرک هایی چون برخی مواد غذایی، دارو و سم حشرات بوجود می آید. آنافیلاکسی یا حساسیت می تواند باعث مشکلات تنفسی، کهیر، خارش، تورم گلو و افت فشارخون شود.

کمبود ویتامین: ویتامین ها و مواد مغذی نظیر ویتامین B12 که اثر مستقیم بر تولید گلبول های قرمز دارند نیز بر وضعیت استاندارد فشارخون اثر می گذارند. کم خونی باعث کاهش فشارخون می شود.

• 

نکات مهم در تعیین عدد بالا و پایین فشار خون

تعیین بالا یا پایین بودن فشارخون بسته به عوامل مختلفی همچون، سن، جنسیت، سبک زندگی، میزان فعالیت روزانه و رژیم غذایی دارد بنابراین، تشخیص اینکه شما درحال حاضر دچار فشارخون بالا و یا پایین هستید برعهده پزشک می باشد.

اطمینان حاصل کنید که اعداد نمایش داده شده برروی دستگاه فشارسنج، کاملا صحیح هستند. راه دستیابی به فشارخون واقعی، گرفتن چندباره فشارخون و مقایسه نتایج بدست آمده است. یکبار خواندن فشارخون بالا، لزوما به معنی فشارخون بالا نخواهد بود. همچنین ممکن است عوامل زیادی در طول روز فشارخون شما را تحت تأثیر قرار دهند، عواملی همچون درجه حرارت محیط، مدت زمانی که از آخرین وعده غذایی می گذرد، احساس ترس و دلهره و…

در اینجا پزشک و یا پرستار فشارخون شما را برای چندبار در طول هفته و زمان های مختلف اندازه می گیرد تا مطمئن شود که این اندازه گیری تنها یک بار نبوده و فشارخون شما در طول زمان همین مقدار خواهد بود.