مقدمه: ابزارهای تیز، مانند سوزن و سرنگ، معمولا در بسیاری از مراکز مراقبت های بهداشتی استفاده می‌شود. مردم همچنین ممکن است از آنها در خانه های خود به عنوان بخشی از روند مراقبتی بیماری مزمن مانند دیابت استفاده کنند. دفع صحیح این اقلام پس از استفاده برای حفظ ایمنی کارکنان مراقبت های بهداشتی، بیماران و محیط زیست ضروری است. در اینجا است که استفاده از سیفتی باکس به میان می آید. در این مقاله به کاربرد آن و نحوه استفاده از سیفتی باکس پرداخته شده است با ما همراه باشید.
استفاده از سیفتی باکس –سطل زرد رنگ ایمن– که اکثرا آن را در مراکز درمان دیده ایم در محل کار مزایای زیادی دارد. بزرگترین مزیت آنها کاهش خطر ابتلا به ویروس های منتقله از طریق خون مانند HIV، HBV و HCV و سایر بیماری هایی است که می‌توانند از طریق وسایل نوک تیز آلوده مانند سرنگ، چاقوی جراحی یا سوزن منتقل شوند. عدم استفاده از سیفتی باکس مناسب برای دفع فوری ضایعات تیز و خطرناک می‌تواند منجر به خطرات جدی برای عموم افراد یا کارمندان شما شود.
با توجه به محتویات، تمام سیفتی باکس ها باید دور از دسترس بیماران، مردم و سایر افراد در معرض خطر نگهداری شوند. به همین دلیل است که نباید آنها را روی زمین یا بالاتر از سطح شانه قرار داد زیرا ممکن است واژگون شوند. مهم است که آنها در سطح چشم نگه داشته شوند و به راحتی در دسترس باشند. سیفتی باکس ها باید در یک مکان امن و مطمئن در یک مرکز بالینی قرار گیرند.
کدام مشاغل از سیفتی باکس استفاده می‌کنند؟
نیاز به سیفتی باکس به جهت ایمنی به طور تصاعدی در حال افزایش است و در طیف وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد که در ادامه شرح داده می‌شود.
پزشکی
یکی از رایج ترین مکان ها برای یافتن سیفتی باکس مراکز پزشکی مانند بیمارستان ها، درمانگاه ها و مطب دندانپزشکی است. استفاده از سیفتی باکس در این مراکز بسیار حیاتی است، زیرا آنها زباله های تیز و آلوده به مواد خطرناک، دارو یا مایعات بدن را دفع می‌کنند که در صورت استفاده نادرست می‌تواند باعث آسیب یا آلودگی متقابل شود.
کلینیک های دامپزشکی
یکی دیگر از مکان های رایج برای یافتن سیفتی باکس کلینیک دامپزشکی است. این مراکز به دلیل استفاده از اقلام تیز باید به سطل های دفع اشیاء تیز دسترسی داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که زباله های خطرناک و آلوده را به درستی دفع می‌کنند.
سیفتی باکس ارایشگاه
سالن های خالکوبی، سالن های پیرسینگ یا آرایشگاه ها احتمالاً از وسایل تیز برای انجام کارهای روزمره خود مانند خالکوبی، بوتاکس و طب سوزنی استفاده می‌کنند. به دلیل اتکا به ابزارهای تیز، کسب و کارهای مهم آرایشی و بهداشتی باید از سطل دفع زباله های تیز برای دفع ایمن آنها استفاده کنند.
مدارس
اقلام زیادی در یک مدرسه یافت می‌شود که می‌توان آنها را به عنوان اشیاء تیز شناسایی کرد، این اقلام شامل قیچی، منگنه، سنجاق و غیره هستند. جدای از این موارد، استفاده ضروری دیگری برای سیفتی باکس در مدارس وجود دارد و آن در اتاق کمک های اولیه است. ابزار پزشکی معمولاً در اتاق کمک های اولیه یافت می‌شود، به همین دلیل است که همیشه باید به سیفتی باکس دسترسی داشته باشد.
صنعت پوشاک
مشاغل فعال در صنعت پوشاک مانند کفاش ها، خیاط ها و غیره نیاز به استفاده منظم از سوزن دارند. از آنجایی که سوزن ها به عنوان یک وسیله تیز در نظر گرفته می‌شوند، مهم است که همه اینها به درستی با استفاده از سطل‌های دفع مواد تیز دور ریخته شوند.
صنایع غذایی
رستوران ها و سایر مشاغل در صنایع غذایی باید همیشه به سیفتی باکس ها برای دفع زباله هایی مانند چاقو، ظروف شکسته چینی و شیشه ای دسترسی داشته باشند.
انواع سیفتی باکس
امروزه دفع پسماندهای پزشکی به یک معضل جهانی تبدیل شده است. وسایل پزشکی بسیار تیز و برنده هستند و ممکن است بیماری عفونی منتقله از خون را در اثر جراحت به افراد دیگر انتقال دهند. در نتیجه دفع ایمن پسماندهای پزشکی بسیار مهم و ضروری هستند. از این رو تولید کنندگان تجهیزات پزشکی نوعی ظرف مقاوم در برابر سوراخ شدن و نشت را با نام سیفتی باکس به بازار عرضه می‌کنند.
سیفتی باکس ها در انواع اندازه ها، شکل ها و رنگ های مختلف تولید می‌شوند. موادی که از آن بیشتر برای تولید این جعبه های ایمنی استفاده می‌کنند، پلی پروپیلن یا پلیمرهای مقاوم در برابر نفوذ است. سیفتی باکس ها در حجم ها و اشکال مختلف مانند مربع، مستطیل، استوانه ای یا بسیاری از اشکال دیگر تولید می‌شوند که براساس نیاز و محل استفاده از آنها انتخاب می‌شوند.
معمولا بدنه سیفتی باکس ها به رنگ زرد و درب آنها قرمز رنگ است که بر روی بدنه علامت های خطر هک شده است. سیفتی باکس ها معمولا در حجم های 0/5، 1، 2، 5،3، 7، 12 لیتری تولید می‌شوند. اما ممکن است براساس نیز در حجم های دیگری نیز تولید شوند.
سیفتی باکس ها ممکن است به دو نوع دفع تجهیزات قابل اتوکلاو و غیر اتوکلاو نیز دسته بندی شوند. تجهیزات قابل اتوکلاو، تجهیزاتی هستند که قابلیت استریل شدن دوباره در دستگاه های اتوکلاو را دارند و معمولا از جنس فلز ساخته شدند. اما تجهیزات غیر اتوکلاو معمولا یکبار مصرف هستند و بعد از استفاده باید دور انداخته شوند. سیفتی باکس ها براساس سطح مقطع به سیفتی باکس Ra، Rb، Rc plus، cc، Rc plus و cd تقسیم بندی می‌شوند. سیفتی باکس سری cc و Rc plus رایج ترین نوع این تجهیزات پزشکی هستند.
زمان تعویض سفتی باکس
طبق الزامات سازمان بهداشت جهانی، سیفتی باکس ها باید ظرف 24 ساعت توسط واحد دفع زباله های پزشکی بازیافت شوند و ظرف 48 ساعت به طور کامل سوزانده شود. استفاده از این جعبه ها بسیار راحت است. برای بستن موقت درب سیفتی باکس باید درب جعبه را روی درجه 1 قرار دهید تا در صورت ضربه احتمالی از برون ریختن پسماندها جلوگیری کنید.
نحوه استفاده از سیفتی باکس
پزشکان وسایل تیز و برنده را بعد از استفاده درون این ظرف ها قرار می‌دهند تا به طور ایمن دفع شوند. سیفتی باکس ها داری یک خط مشخص هستند که بعد از رسیدن زباله ها به آن خط باید درب قرمز رنگ پلمپ را روی درجه 2 قرار داده و به واحد دفع زباله های پزشکی تحویل داده شود.
مدیریت دفع صحیح وسایل تیز و برنده برای کمک به حفظ ایمنی تحت استانداردهای بالایی صورت می‌گیرد. ایمن ترین و بهترین راه دور انداختن وسایل تیز این است که بلافاصله پس از استفاده آنها را در ظروف مناسب وسایل تیز یا همان سیفتی باکس قرار دهید. این کار به کاهش خطر آسیب کمک می‌کند و می‌تواند از گسترش پاتوژن های خونی جلوگیری کند.
همانطور که قبلا ذکر کردیم، دفع ابزارهای تیز باید در ظروف ضد سوراخ، ضد نشت، بسته و دارای برچسب واضح انجام شود. علاوه بر این همکاری با یک شرکت مدیریت پسماند خطرناک می‌تواند دفع اشیاء تیز را تسهیل کند. در ادامه به نکات مهم استفاده از سیفتی باکس اشاره شده است.
- در ابتدا قبل از استفاده و باز کردن سیفتی باکس باید برچسب پسماند بر روی آن و مشخصات تولید کننده را بررسی و موارد مورد نیاز بر روی برچسب را تکمیل نمایید.
- این نکته را مورد توجه قرار دهید که بایست هر نوع ابزار یکبار مصرف برنده و تیز را که در معاینه، درمان و مراقبت از بیمار مورد استفاده قرار داده شده است از قبیل سر سوزن سرنگ، تیغ جراحی (بیستوری) آنژیوکت، اسکالپ وین و … را در داخل سیفتی باکس انداخت. البته توجه شود که علاوه بر این موارد هر نوع ابزار تیز یکبار مصرف آغشته به خون نیز باید در این باکس دور ریخته شود.
- نکته حائز اهمیت بعدی این است که با توجه به اینکه لوازم دور ریزخته شده در سیفتی باکس حالت عفونی و خطرناکی دارند حداکثر زمان نگهداری و استفاده از هر ظرف حداکثر 5 روز می باشد. در اینجا اهمیت مورد بخش اول که تکمیل موارد مورد نیاز بر روی برچسب سیفتی باکس است خود را نشان می دهد. حال با توجه به اینکه حداکثر زمان نگهداری این ظروف 5 روز است باید در انتخاب نوع و حجم سیفتی باکس دقت به عمل آورید.
- معمولا وقتی سه چهارم سیفتی باکس پر شد باید درب آن به دقت بسته و چسب زده شود و سپس در داخل کیسه پسماند که زرد رنگ است انداخته شود و به عنوان پسماند عفونی دفع گردد.
- به هیچ عنوان محتویات داخل سیفتی باکس را خالی ننمایید و از آن مجدد استفاده نکنید.
- دقت داشته باشید هنگامی که از سیفتی باکس استفاده نمی کنید درب آن را ببندید تا مشکلات عفونی به بار نیاورد.
نحوه دفع سیفتی باکس
زباله های نوک تیز بسیار خطرناک هستند و در صورت عدم رسیدگی و دفع صحیح باعث صدمات و عوارض جبران ناپذیری شوند. هنگام دور ریختن زباله های تیز، زباله ها را باید بدون دست زدن به بیرون ظرف ریخت. با انجام این کار، از هر گونه خطر آلودگی متقابل یا تصادفی جلوگیری می‌شود.
برای صرفه جویی در فضا، تحت هیچ شرایطی، زباله های تیز را که در سطل های زرد رنگ ریخته می‌شود، فشار ندهید زیرا این امر نه تنها می‌تواند باعث صدمات فیزیکی شود، بلکه در صورت عدم شستن صحیح دست ها منجر به آلودگی می‌شود.
سطل های زباله وسایل تیز برخلاف سطل های زباله معمولی باید در نقطه ای که سه چهارم پر شده‌اند، خالی شوند. با خالی کردن ایمن سیفتی باکس قبل از پر شدن، کمترین خطر را در هنگام کار با ضایعات تیز به همراه خواهد داشت و از خروج سوزن ها و سرنگ ها از سطل و آسیب رساندن به کاربر جلوگیری می‌کند.
متداول ترین روش ها برای دور انداختن سیفتی باکس از طریق شرکت مدیریت پسماند دارای مجوز برای جمع آوری ضایعات تیز بر اساس یک برنامه منظم و قابل اعتماد است. همکاری با یک شرکت دارای مجوز تضمین می‌کند که زباله های شما همیشه به روش صحیح جمع آوری و دفع می‌شوند.
دستورالعمل تفکیک در مبدا پسماندهای تیز و برنده
در این بخش به دستورالعمل تفکیک در مبدا پسماندهای تیز و برنده به شماره IN-HW033 که توسط مرکز آموزشی درمانی امیرالمومنین بیان شده است می پردازیم.
پسماند نوک تیز و برنده: کلیه پسماندهایی که ایجاد بریدگی در سطح بدن کند. کلیه نیدلها، تیغه چاقو، تیغ بیستوري، اسکالپ، لانست، انواع آنژیوکت،شیشه هاي شکسته و ناخن بیماران و …
شرح اقدامات:
| مرحله | فعالیت هایی که باید انجام شود |
| 1 | جهت جمع آوری پسماندهای نوک تیز و برنده میبایست ظروف مقاوم در نظر گرفته شود. (سیفتی باکس) |
| 2 | ممنوعیت نصب سیفتی باکس در اتاق های بستری و تحت نظر مانند اورژانس و راهروها و سالن عمومی رعایت گردد. |
| 3 | نصب سیفتی باکس دراتاق ایزوله، اتاق خون گیری آزمایشگاه و اتاق عمل و بخشهای ویژه (به جز دیالیز،CCU،PICU) به صورت ثابت و فیکس شده و در محل مناسب بلامانع است. |
| 4 | کنترل سیفتی باکس از نظر بسته بودن درب و ثبت تاریخ و نام بخش بر روی آن الزامی است. |
| 5 | سیفتی باکس پس از پر شدن 3/4 حجم یا گذشت 5 روز از تاریخ استفاده می بایست دفع گردد. |
| 6 | درپوش گذاری مجدد سوزن سرنگ (Recapping) ممنوع می باشد و باید بدون دستگاری داخل سیفتی باکس جمع آوری شود. |
| 7 | سوزن و سرنگ تواماً داخل سیفتی باکس انداخته شود و از جدا کردن آن خودداری گردد.. |
دستورالعمل جدید استفاده از سیفتی باکس
دستورالعمل جدید استفاده از سیفتی باکس توسط واحد کنترل عفونت –بهداشت محیط ارائه شده است که در این لینک می توانید مطالعه کنید.
